اخلاق والدین در پرتو قرآن

این که قرآن مجید روی صفح تأکید می کند، نظرش این است که والدین در برابر تقصیر یا قصور فرزندان، زبان به سرزنش نگشایند و دل آن‌ها را نشکنند. در برابر خطاهای آن‌ها کافی نیست که والدین با عفو و اغماض از تنبیه صرف نظر کنند؛ بلکه باید ناصحانه و دوستانه، با آن‌ها رو به رو شوند و از هر گونه ملامتی خودداری کنند و اگر هم از لحاظ تربیتی فکر می کنند که ملامت آن‌ها ضرورت دارد، به حد ضرورت اکتفا کنند. زیرا در روایات ما توصیه شده که افراط در سرزنش آتش لجاجت را برافروخته می‌کند.
به دنبال آیه پیشین خداوند در سوره تغابن،آیه ۱۵می فرماید:« إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظيمٌ؛ اموال و اولاد شما فتنه است و پاداش عظیم در پیشگاه خداست».
فتنه وسیله امتحان و ابتلای انسان را می گویند. مال و اولاد از این نظر فتنه است که وسیله آزمایش برای انسان هستند. در این امتحان بزرگ کسانی ناموفق هستند که مال را تضییع می کنند. اینان با اسراف و ولخرجی و ندانم کاری، مال را هدر می دهند و در نتیجه از نعمت الهی بهره ای نمی‌برند. این‌ها در امتحان مالی و اقتصادی  ناموفقند. بعضی‌ها در محبت به مال افراط می کنند و در نتیجه از وظایف اصلی خود باز می مانند و از این که مال و ثروت را در مسیر صحیح و عقلانی مصرف کنند، خودداری می کنند، این ها نیز در امتحان بزرگ مالی و اقتصادی ناموفقند.
بعضی‌ها فکر می کنند مال و ثروت به طور کلی بد است یا تشکیل خانواده و داشتن فرزند منفور است، در حالی که حقیقت غیر از این است و قرآن کریم در این باره در سوره کهف،آیه۴۶ می فرماید:« المال و البنون زینة الحیاة الدنیا؛ مال و فرزندان زینت زندگی دنیاست».
در رابطه با این زینت‌های جذاب زندگی و آزمایش و امتحانی که انسان باید آن‌ها را بدهد، خطر انحراف یا افراط و یا تفریط وجود دارد. عده‌ای گمان می کنند که مال و اولاد خود به خود هدف است و ملاک و معیار، داشتن آن‌هاست. پس جا دارد که هر چیزی فدای هدف شود و عده ای که به مال و اولاد، نه به چشم هدف، بلکه به چشم وسیله می نگرند، گمان می کنند که هدف و محور خودشان هستند و بنابر این از این دو وسیله به هر گونه که مطابق میل و هوس خودشان است، استفاده می کنند. این‌هایند که مال را صرف هوا و هوس خود می‌کنند و بعد هم دچار حسرت فقر و پریشانی می شوند؛ این‌ها کسانی هستند که با اولاد، آن می کنند که هیچ دشمنی نمی‌کند و پسر و دختر خود را در پای هوس های خود قربانی می کنند.
پیامبراکرم(ص) فرمودند: «مَن زَوّج کریمتهُ مِن فاسقٍ نَزَلَ علیه کلُّ یومٍ اَلفَ لَعنهٍ؛ هرکس دختر گرامی خود را به فاسقی بدهد روزی هزار لعنت بر او نازل می شود».( مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۱۹۱) و نیز می فرمایند: «مَن زَوّج کریمتهُ مِن شاربِ الخمرِ فَکَانّما ساقَها اِلی الزِنا؛ هرکس دختر گرامی خود را به شرابخوار بدهد گویا او را به سوی زنا سوق داده است».( میزان الحکمه،ج ۲، ص ۱۱۸۱)
مال و اولاد وسیله‌ امتحان انسان است که در عمل به تکلیفی که در قبال آن‌ها دارد، خود را صالح و کامل کند. انسان خواه ناخواه باید از مال و اولاد جدا شود و آنچه برای او می‌ماند عمل اوست. افراط و تفریط در محبت و حیف و میل کردن مصالح خود و فرزندان اعمال انسان را زشت و نفرت آور و آینده را تیره و تار می کند. مال و اولاد همیشه با انسان نیستند اما هر عملی که انسان در مورد مال و همسر و فرزند و زندگی این جهان دارد، در عوالم بعد او را همراهی می کنند. عملی که ناشی از برخورد صحیح با مال و اولاد باشد نمایانگر این است که انسان در آزمون الهی، درست از عهده آن برآمده است